وظایف منتظران
قسمت اول
جستجو و اشتیاق دیدار
اشتیاق دیدار
شوق دیدار یار را شاید نتوان برای همگان یک وظیفه شمرد، این وظیفه عاشقی است.
این تکلیف سوختگان هجران است.
آن کس که فراق حضرت مهدی-علیه‌السّلام- بی‌تابش کرده،
آن کس که دوری رخ زیبای یوسف فاطمه-علیها‌السّلام- خواب را از چشمانس گرفته،
آن کس که غیبت مولایش راحت و آرامش و آسایش را از او سلب نموده، به چیزی جز دیدار نمی‌اندیشد.
«عزیزٌ علیّ ان اری الخلق و لاتری»(۱).
«بر من دشوار است که مردم را ببینم اما تو دیده نشوی».
دعای ندبه که مناجاتِ زاری‌کنندگان از فراقِ ولیّ عصر-علیه‌السّلام- است، سرشار از این جلوه‌های شوق است. گویا امام صادق-علیه‌السّلام- که خود از مشتاقان حضرت قائم-علیه‌السّلام- بودند، دعای ندبه را به عنوان توافقنامه پر سوز و گداز، در بین شیعه به ودیعت نهاده‌اند تا چگونگی شرح اشتیاق را به سوخته‌بالان آتش فراق بیاموزند:
«جانم فدای تو امام زمان، ای نهایت آرزوی مشتاقان، ای کسی که هر زن و مرد باایمانی دیدار تو را تمنّا می‌کنند و به یاد تو فریاد بر‌می‌دارند و در فراق تو ناله و زاری می‌کنند»(۲).
مولای ما! سوز عطش به درازا کشید، کی‌آن زمان فرا می‌رسد که از آب گوارای دیدارت سیراب شویم؟
«متی ترانا و نراک؟»(۳).
«کی می‌شود که تو ما را ببینی و ما تورا؟».
جستجو
اگر عزیزی گمشده داشته باشی، تا پیدایش نکنی ممکن نیست آرام بگیری، بلکه شب و روزت به جستجو می‌گذرد. گمشده‌ات هر چه عزیزتر باشد بی‌تابی و سرگردانیت افزون‌تر است.
امام زمان-علیه‌السّلام- در این دوران عزیزترین و گرامی‌ترین موجود روی زمین است، باقی‌مانده خدا در زمین، خلیفه خدا، وجه خدا، نور خدا، حجّت خدا، یاری‌گر دین خدا، راهنما و سرپرست و پناه بنده‌های خدا اوست، اگر دستت به دامن مهر او نرسد چه می‌کنی؟
ریشه‌کن کننده ظالمان، برطرف‌سازنده کژی‌ها و انحرافات، از بین‌برنده ستم و تجاوز، تجدیدکننده واجبات و مستحبّات، احیاگر قرآن و حیات‌بخش معالم دین خدا او است.
اگر در کنارش نباشی و برکات حضورش را درک نکنی چه می‌کنی؟
این که بدانی او کیست، به جستجو وادارت می کند.
این که بفهمی او چه نقشی در زندگی تو و جامعه‌ات دارد، در جستجو بی‌تابت می‌کند.
این که درک کنی او در نزد خدا چه جایگاهی دارد و در تکمیل دین و تحقق آرمان‌های الهی، چه نقش ویژه‌ای را دارا است، جستجویت را رنگی خدایی می‌بخشد.
در دعای ندبه که دعای شیفتگان عاشق و مناجات منتظران دلداده است، جستجویی پرسوز و گداز، در قالب معرفت آموزترین تعبیرات شکل می‌گیرد و تا آنجا پیش می‌رود که سرگردانی و سرگشتگی دعاکننده جستجوگر را، به نمایش می‌گذارد.
«الی متب احارُ فیک یا مولای وَ الی مَتی و ایّ خطاب اصف و ایّ نجوی؟».
و این خود بیانگر نوعی تکلیف و وظیفه است. شیعه دوران غیبت وظیفه دارد که بنا به تعهّدات خویش در مسیر اهداف ولایت که همان غایات رسالت است تلاش کند و جستجوی امام زمان-علیه‌السّلام- به نوعی برای تحقق همان اهداف است.
خدمت و ادای حقوق
خدمت
وقتی امام صادق-علیه‌السّلام- درباره حضرت مهدی-علیه‌السّلام- می‌فرماید:«لو ادرکته لخدمته ایام حیاتی»(۴).
«اگر دوران او را درک می‌کردم، همه روزهای زندگیم را در خدمت به او می‌گذرانیم».
اینجا سخن از شخص نیست ،سخن از آرمان هااست، سخن از موقعیت خاص، مأموریت استثنایی و نقش ویژه امام زمان -علیه‌السّلام- در عالمگیر ساختنِ حاکمیّت توحید و برقراری عدالت، جهانی است.
حاکم دنیایی سازمان‌یافته بر اساس توحید، و رهبر جهانی آکنده از برابری و عدالت، آن قدر شایستگی می‌یابد که پیامبری همچون حضرا عیسی-علیه‌السّلام-به یاری او از آسمان فرود آید. و امامی هم چون امام صادق-علیه‌السّلام-برای خدمت کردن به او آرزوی درک حضور او را داشته باشد.
راستی وقتی پیامبران و امامان-علیهم‌السّلام- در خدمت به امام زمان-علیه‌السّلام- پیشتازند، وظیفه شیعیان منتظر در خدمت به ساحت مقدّس او چقدر است؟
بی‌تردید خادمین دوران ظهور، همان خادمین دوران غیبت‌اند.
آنها که پس از ظهور شایستگی خدمت می‌یابند،همانهایند که در دوران غیبت خدمت به امّت امام-علیه‌السّلام- و اهداف امام-علیه‌السّلام- را سر لوحه زندگی خویش قرار داده‌اند.
ادای حقوق
حق امام زمان-علیه‌السّلام- بر همه بندگان و به ویژه بر شیعیان، حق حیات است،حق هدایت است، حقّی نیست که بتوان آن را با معیاری سنجید و ارزش‌گذاری کرد، حقّی نیست که بتوان آن را با دنیا و هر چه در آن است مقایسه کرد.
این حقوق بدون تردید،رعایت حق امامت او،مواظبت بر اطاعت او،نرنجانیدن قلب مبارک او،پاسداری از آرمان‌های او، مجاهدت در راه دفاع از او، و جان‌نثاری در راه تحقق خواسته‌های او است.
«و اعنّا علی تأدیه حقوقه الیه»(۵).
«خداوندا! ما را در ادای حقوق او یاری فرما».
با چنین دیدگاهی، اگر سخن از پرداخت حقوق شرعیه امام زمان-علیه‌السّلام- و برخی وجوهات مادّی نیز به میان می‌آید، باید آن را در همین راستا بررسی کرد؛ چنانکه خود آن بزرگوار در توقیعی فرمود:
«انّه من اتّقی ربّه… و اخرج مما علیه الی مستحقّیه کان آمناً فی الفتنه المبطله»(۶).
«همانا هر کس تقوای پروردگارش را پیشه کند و از آنچه که به عنوان حقوق شرعیه- خمس و زکات- برعهده دارد به مستحقانش بپردازد، از فتنه‌های باطل‌کننده دین و دنیا در امان خواهد بود».
سخن در باب وجوب ادای چنین حقوقی این نیست که امام زمان-علیه‌السّلام- چه بهره‌ای از آن می‌برد، بلکه سخن از این است که شیعه حق‌شناس، در راستای حفظ دین و ایمان خویش چه منفعتی برایش حاصل می‌آید.
خودسازی و دیگر سازی
خودسازی و رعایت تقوی
امام صادق-علیه‌السّلام- می‌فرماید:«من سرّه أن یکون من اصحاب القائم فلینتظرو لیعمل بالورع و محاسن الاخلاق و هو منتظر»(۷).
«هر کس می‌خواهد از یاوران حضرت قائم باشد باید انتظار کشد و در عین انتظار به تقوی و خوش خلقی رفتار نماید».
در زمره یاران حضرت مهدی-علیه‌السّلام-درآمدن، با شعار تحقّق‌پذیر نیست. انتظار می‌خواهد و عمل به ورع. پرهیزکاری می‌طلبد، آنهم در میدان تلاش و مجاهدت.
در غیبت مولا شایسته نیست نشستن و چشم به در دوختن،باید برخاست، باید عمل کرد، باید مسئولیت پذیرفت، باید کوشید، اما براساس ورع و تقوا، نه براساس هوای نفس، و نه به خاطر مال و منال، و نه به خاطر پست و مقام، و نه به خاطر شهوت و محبوبیّت.
انسانی در شمار اصحاب امام زمان-علیه‌السّلام- درمی‌آید که به جهاد اصغر و اکبر عمل نماید.
در راه دفاع از ارزش‌های ولایت از مالش، از امکاناتش، از توانایی‌هایش مایه بگذارد، و بالاتر از آن در راه مبارزه با شیطان و خواسته‌های نفسانی، از لذّت‌هایش، از خوشی‌هایش، از آرزوهایش بگذرد و در مقابل وسوسه‌های مستمرّ شیطان و جاذبه‌های همیشگی گناه و فریبندگی‌های نیرومند دنیا، مقاومتی سخت و طولانی داشته باشد.
با بی‌مبالاتی و عدم پرهیز از گناه، حتی خود را شیعه نمی‌توان نامید(۸)، تا چه برسد خود را «شیعه منتظِر» دانستن، یا بالاتر از آن خود را «یاور منتظَر» به شمار آوردن!
با خود فراموشی و عدم تربیت نفس و رعایت نکردن حُسنِ خلق، نه تنها سرباز و یاور امام زمان-علیه‌السّلام- نمی‌توان بود،بلکه خود را منتسب به او و شیعه او نیز نمی‌توان شمرد(۹).
دیگر سازی
شیعه دوران غیبت، تنها به خویش نمی‌اندیشد، تنها به هدایت خود و حفظ و نجات خود از ورطه گناه اهمیّت نمی‌دهد. او خود را در سرنوشت دیگران نیز سهیم می‌داند، در یاری رساندن به مردم، در دستگیری افتادگان، در بیدارسازی غافلان، در هدایت گمراهان، در ارشاد گناهکاران، خود را مسئول می‌شمارد.
او تنها به این بسنده نمی‌کند که خود امام زمان-علیه‌السّلام- را می‌شناسد، بلکه می‌کوشد تا دیگران نیز آن مولای حقیقی و پیشوای الهی را بشناسند.
او تنها به این اکتفا نمی‌کند که خود برمبنای صلاح و تقوی رفتار می‌کند، بلکه می‌کوشد تا دیگران را نیز اصلاح کند و دارالامان تقوی رهنمون‌شان باشد.
او تنها به این راضی نمی‌شود که خود در فراق یار بسوزد و در جستجوی آن چشمه حیات گریان باشد، بلکه می‌کوشد تا دیگران را نیز متوجّه محبوب سازد و سوز اشتیاق را در جان‌شان پدید آورد و آنان را برای یاری او آماده سازد.
«عزیز علیّ ان ابکیک و یخذلک الوری»(۱۰).
«بر من دشوار است که بر تو گریان باشم اما دیگران تو را واگذارند.
از نگاهی دیگر شیعه منتظر، آماده سازی زمینه برای ظهور را، وظیفه خویش می‌شمارد.
برای زمینه‌سازی ظهور باید عِدّه و عُدّه فراهم کرد. فراهم آمدن نیروها و امکانات برای قیام جهانی حضرت مهدی-علیه‌السّلام- تنها بسته به معجزه نیست.
باید همّت کرد، باید دیگران را با امام-علیه‌السّلام- آشنا کرد، باید یاور پرورید، باید این حجاب غیبت را که چهره جهان‌افروز آخرین خورشید آسمان امامت و عصمت را پوشانده است، با آگاه‌سازی مردم و انگیزش ایمان و تعهد در آنان برطرف ساخت. زیرا خود فرمود:
«فما یحبسنا عنهم الّا ما یتّصل بنا مما نکرهه و لانؤثره منهم».
«آنچه ما را از آنان پوشیده داشته است، چیزی نیست جز اخباری که از کارهای ناپسند و نکوهیده آنان به ما می‌رسد».
پی نوشت ها:
(۱) . فرازهایی از دعای شریف ندبه.
(۲) . همان.
(۳) . همان.
(۴) . بحارالانوار، ج۵۱،ص۱۴۸٫
(۵) . دعای ندبه.
(۶) . احتجاج، طبرسی،چاپ اسوه،ج۲،ص۶۰۲، نامهامام زمان-علیه‌السّلام- به شیخ مفید.
(۷) . بحارالانوار،ج۵۲، ص۱۴۰٫
(۸) . «… لن ینالوا و لایتنا الّا بالورع». امام صادق-علیه‌السّلام- اصول کافی،ج۲، ص۱۷۶٫
(۹) . «کونوا لنا زیناً و لاتکونوا لنا شیناً». امام صادق-علیه‌السّلام- میزان الحکمه.
(۱۰) . امام صادق-علیه‌السّلام- دعای ندبه.
منبع : نورپرتال
